بیماری ها
فشار خون بالا : راه های پیشگیری و درمان
خرداد
فشار خون بالا : راه های پیشگیری و درمان
فشار خون ، فشاری است که برای قلب ضروریست تا خون شما را از طریق شبکه ی سرخرگ ، سیاهرگ و مویرگ ها از قلب به سمت اعضای بدن شما پمپاژ کند. هنگامی که سرخرگ های بزرگ، قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست بدهند و عروق کوچک نیز باریک شوند، فشار خون بالا خواهد رفت. از فشار خون بالا گاهی با عنوان مرگ خاموش نیز یاد می شود ، و علت آن این است که تا مراحل انتهایی اکثرا هیچ علامتی ندارد. فشارخون به طور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی افزایش می یابد، فردی دچار بیماری فشارخون بالا می باشد، که در زمان استراحت نیز فشار خون او از حد طبیعی بالاتر برود. فشار خون نیرویی است، که از طرف خون به جداره رگ ها وارد می شود. خونی که قلب آن را به داخل شریان ها پمپاژ می کند تا با کمک آن ها به همه نقاط بدن برسد. افزایش فشار خون یا هایپرتنشن بیماری خطرناکی است چرا که موجب خواهد شد قلب با فشار و سختی بیشتری کار کند و موجب سخت شدن جداره رگ ها یا آترواسکلروزخواهد شدکه این آسیب ها می تواند موجب نارسایی قلبی شود.
اندازه گیری فشار خون
فشارخون بسته به بخش های مختلف سیستم گردش خون متفاوت می باشد. اندازه گیری، فشار خون به دو نوع فشارخون سیستولی و دیاستولی تقسیم می شود.
- فشار خون سیستولی : فشار خونی که در سرخرگ ها در زمان پمپاژ خون (انقباض قلب) وجود دارد. فشارخون طبیعی براساس قرارداد برای فشارخون سیستولی ۱۲۰ میلی متر جیوه می باشد.
- فشارخون دیاستولی : به فشارخون در زمان استراحت قلب بعد از پمپاژ می گویند. فشارخون دیاستولی ۸۰ میلی متر جیوه است.
فشار خون نرمال چقدر باید باشد؟
معمول ترین و عمومی ترین روش اندازه گیری فشار خون توسط فشارسنج است، که توسط ارتفاع جیوه برای اندازه گیری فشار خون در حال چرخش در رگ ها استفاده خواهد شد. فشار خون بالا براساس مقدار و میزان خطری که برای سلامتی افراد دارد می تواند به چند دسته تقسیم شود.
- فشار خون نرمال : سیستول کمتر از ۱۲۰ و دیاستول کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه
- قبل از ابتلا به فشار خون : سیستول بین ۱۲۹-۱۲۰ و دیاستول کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه
- فشار خون (مرحله اول) : سیستول بین ۱۳۹-۱۳۰ یا دیاستول بین ۸۹-۸۰ میلیمتر جیوه
- فشار خون (مرحله دوم) : سیستول ۱۴۰ میلیمتر جیوه یا بیشتر یا فشار دیاستول ۹۰ میلیمتر جیوه یا بیشتر
- فشار خون بحرانی (خطرناک) : فشار سیستولی بیش از ۱۸۰ میلی متر جیوه ویا فشار دیاستولی بیش از ۱۲۰ میلی متر جیوه
علل ایجاد فشار خون
فشار خون بالا در افراد مسن شایع می باشد. فشار خون در میان جوانان بیشتر در مردان شایع است اما در سنین بالاتر در زنان بیشتر از مردان دیده خواهد شد. به طور کلی با افزایش سن خطر ابتلا به فشار خون افزایش خواهد یافت. موارد زیر می تواند احتمال ابتلا به فشار خون را افزایش دهد.
- سن بالای ۶۰ سال، با افزایش سن احتمال بروز فشار خون افزایش می یابد
- چاقی و اضافه وزن
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل
- رژیم غذایی حاوی نمک زیاد یا چربی اشباع شده و عدم مصرف میوه و سبزی
- کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی
- استرس و اضطراب
- بیماری های کلیوی مزمن
- اختلالات غدد فوق کلیوی و تیروئید
- عوامل ژنتیکی، اگر یکی از والدین و یا هر دو دچار فشار خون بالا باشند، خطر ابتلای فرد به فشار خون بیشتر است.
- مصرف قرص های ضد حاملگی ، استروییدها و بعضی از انواع داروهای مهارکننده اشتها
- پشت میزنشینی
- نژاد : سفید پوستان و نژاد هند و اروپایی بیشتر دچار افزایش فشار خون می شوند.
علائم فشار خون بالا
اکثرا فشار خون بالا هیچ علامت و نشانه ای ندارد. در حقیقت یک سوم از کسانی که به افزایش فشار خون مبتلا هستند از بیماری شان مطلع نیستند. تنها راه قطعی که از وضعیت فشار خونتان با خبر شوید کنترل فشار خون می باشد که به وسیله پزشک کنترل شود. اگر فشار خون شما به طور ناگهانی افزایش یابد می تواند موجب ایجاد علائمی شود که هر کدام از آن ها یک زنگ خطر جدید برای شما می باشند.در صورت داشتن هرکدام از علائم زیر با اورزانس ۱۱۵ ویا پزشک خود تماس بگیرید، زیرا این علائم در مواقع بحرانی آشکار می شوند.
- سردرد شدید
- سرگیجه
- خون دماغ شدن
- اختلال و ایجاد مشکل در بینایی
- درد در قفسه سینه
- اختلال در تنفس و تنگی نفس
- گرگرفتگی
- ضربان قلب نامنظم
- دیدن خون در ادرار
- تغییر در دید
تشخیص فشار خون
پزشک شما می تواند با معاینه معمولی و به کمک دستگاه فشار سنج ، شما را از وجود فشار خون آگاه کند. کافی است بررسی فشار خون را حداقل یک بار در سال در برنامه خود قرار دهید.
پیشگیری از فشار خون
- کنترل وزن ، حتی اگر ۱ کیلوگرم وزن خود را کاهش دهید می تواند بر روی فشار خون تاثیر بگذارد.
- حداقل روزی ۳۰ دقیقه ورزش کنید. ورزش هایی مانند پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری برای پایین آوردن فشار خون مفید هستند. حداقل ۳ بار در هفته و هر بار حداقل ۳۰ دقیقه باید ورزش کرد.
- مصرف نمک خود را کاهش دهید.
- مصرف غذاهای پر چرب را کاهش دهید.
- از رژیم غذایی فشار خون بالا حاوی میوه و سبزیجات و لبنیات کم چرب و غذاهای حاوی پتاسیم استفاده نمایید.
- عدم مصرف سیگار و مشروبات الکلی
- اندازه گیری فشار خون هر ۶ ماه ۱ بار
- مراجعه مرتب زنان باردار برای بررسی فشار خون بارداری و کنترل به موقع آن.
- زنانی که قرص های جلوگیری از بارداری مصرف می کنند باید مرتب فشار خونشان چک شود.
- موادی دارای کافئین از قبیل قهوه ، چای ، نوشابه‌های کولا و شکلات، سبب افزایش فشارخون خواهند شد که باید در حد اعتدال مصرف شوند.
- مصرف گوشت سفید به جای گوشت‌های قرمز.
- پرهیز از مصرف سوسیس، کالباس، گوشت کنسرو، برگرها و سایر فرآورده‌های گوشتی به علت دارا بودن مقادیر بالای سدیم و همچنین پرهیز از سبزی های کنسرو شده در آب نمک، زیتون شور، چیپس و سایر تنقلات شور.
- منع مصرف غذاهای سرخ کرده یا غذاهایی که در درجه حرارت های بسیار بالا و یا با مدت زمان طولانی تهیه می شوند، و عدم استفاده ی چند باره از روغن های آشپزی .
- کنترل استرس، چرا که استرس در بالا بردن فشار خون تاثیر خواهد گذاشت.
- استراحت به میزان کافی
عوارض فشار خون بالا
از عوارض اصلی فشار خون بالا می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- سکته مغزی
- حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- نارسایی احتقانی قلب و ورم ریه
- نارسایی کلیه
- آسیب چشم و مشکل بینایی
درمان فشار خون بالا
تغییر در شیوه زندگی می تواند بسیار تاثیرگذار باشد و با استفاده از دارو درمانی فشارخون بهبود خواهد یافت.
تغییر در شیوه زندگی
تغییر در سبک زندگی می تواند هم در پیشگیری و هم درمان فشارخون شدیدا اثرگذار باشد. تا جایی که می تواند نیاز به مصرف دارو را کاهش داده یا قطع کند.
- کاهش وزن
- اجتناب از استعمال دخانیات
- کنترل فشار خون بصورت روزانه
- داشتن برنامه غذایی مناسب مانند مصرف غذاهای کم چربی؛ کم سدیم و مصرف روزانه میوه و سبزیجات.
- استفاده از داروهای ضد فشار خون تحت نظر پزشک
- کنترل و کاهش استرس
- ورزش و فعالیت های فیزیکی مناسب مخصوصا ورزش های هوازی
مصرف داروهای کنترل فشار خون
در صورت بالا بودن فشار خون که نتوان با رژیم غذایی آن را درمان کرد و یا درصورت ایجاد علائم خطرناک ممکن ایت پزشک استفاده از داروهای فشار خون را توصیه نماید. این دارو ها می تواند شامل موارد زیر باشد :
- مهار کننده های ACE
- بلاک کننده های گیرنده آنژیوتانسین ARBS
- دیورتیک ها (ادرار آور)
- بتابلاکرها
- مسدودکننده های کانال های کلیسمی
