نارسایی دریچه میترال قلب

به بازگشت خون از دریچه میترال نارسایی دریچه میترال قلب گفته می شود، این اتفاق زمانی می افتد که دریچه قلب به خوبی بسته نمی شود و مقداری از خون به عقب برمیگردد. در صورتی که دریچه میترال قلب رگراتاسیون دریچه میترال قلب در بسته شدن با مشکل مواجه شود خون از قلب به خوبی عبور نکرده و همه بخش های بدن را پوشش خواهد داد، همین امر باعث ایجاد حس خستگی یا تنگی نفس می شود. نشتی در دریچه میترال به خون اجازه جریان از دو مسیر را خواهد داد و این اتفاق در زمان انقباض قلب رخ خواهد داد. در این حالت خون از بطن قلب سمت دریچه آئورت حرکت کرده و مقداری از خون به سمت دهلیز سرازیر خواهد شد. در ادامه درباره نارسایی دریچه میترال قلب بیشتر توضیح خواهیم داد.

نارسایی میترال چیست ؟ (MR)

دریچه میترال میان حفره های سمت چپ قلب یعنی دهلیز و بطن چپ قرار دارد. نارسایی میترال به این صورت است که دریچه قلب نمی تواند به خوبی بسته شود و همین امر سبب بازگشت خون به دهلیز خواهد شد. همین امر باعث می شود که فشار در وریدهای ریوی که به دهلیز چپ میریزند بالا رفته و موجب احتقان ریوی و تنگی نفش خواهید شد. بازگشت بخشی از خون پمپ شده توسط بطن چپ به دهلیز چپ باعث می شود که سمت چپ قلب مجبور به پمپاژ خون بیشتری می باشد تا گردش خون بدن تامین شود. فعالیت زیاد می تواند باعث بروز نارسایی قلبی مزمن، تپش قلب و تنگی نفس شود.

علل نارسایی میترال

• نارسایی میترال در بزرگسالان می تواند مربوط به عوارض تب رماتیسمی باشد و بیماری روماتیسمی قلب تقریبا در ۳۳% موارد وجود دارد. از علل دیگر نارسایی دریچه میترال قلب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• پرولاپس یا افتادگی دریچه میترال
• بیماری ایسکمیک قلب همراه با اختلال در عملکرد عضله پاپیلر یا پاره شدن طناب های عضلانی که به دریچه های قلب متصل هستند
• اتصاع بطن چپ
• کلسیفیکاسیون حلقوی میترال
• کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
• اندوکاردیت عفونی
• عوامل مادرزادی
• تروما یا ضربه
• اندوکاردیت عفونی یا همان عفونت بافت داخلی قلب
• سایر بیماری ها

عوامل برگشت مجدد دریچه میترال

• دریچه میترال سست یا همان افتادگی دریچه میترال (پرولاپس دریچه میترال)
• بیماری روماتیسمی قلب از عفونت درمان نشده همراه با باکتری های استرپ
• بیماری های عروق کرونر یا حمله قلبی
• عفونت دریچه های قلب یا اندوکاردیت
• مشکلات دریچه میترال به صورت مادرزادی
• بیماری های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
• پارگی یا آسیب ساختارهای پشتیبانی از دریچه میترال
• عملکرد غیرطبیعی عضله قلب یا کاردیومیوپاتی
• ضربه
• داروهای خاص

بازگشت مجدد دریچه میترال مزمن ممکن است بعد از بروز حمله قلبی رخ دهد. در صورت پاره شدن بافت یا عضله پشتیبان ممکن است با این مشکل دست و پنجه نرم کنید. بازگشت دریچه میترال بعد از آسیب دیدگی یا عفونت دریچه قلب نیز در بیماران مشاهده شده است.

مشکلاتی که بر اثر برگشت مجدد دریچه میترال رخ داده است ؟

نشتی می تواند حجم خون و فشار بر روی دهلیز چپ را افزایش دهد. فشار بیش از حد می تواند باعث افزایش فشار در رگ های خونی بین قلب و ریه شود. اگر بازگشت خون شدید باشد، این فشار ممکن است باعث تجمع مایعات در ریه ها شود.

علائم نشت خون در دریچه میترال

نشت خون در دریچه میترال در صورت خفیف بودن ممکن است علائم یا نشانه خاصی نداشته باشد. اما در صورت شدید بودن فرد دچار تپش قلب خواهد شد که این امر به علت فیبریلاسیون دهلیزی رخ خواهد داد. در صورت شدت بازگشت خون این امکان وجود دارد که قلی بزرگتر شود و باعث ایجاد نارسایی قلبی شود، در این حالت قلب قادر به پمپاژ خون به قسمت های مختلف بدن نخواهد بود. به همین علت باعث ایجاد علائم زیر خواهد شد:

• تنگی نفس در حین انجام فعالیت های بدنی
• سرفه
• گرفتگی در اطراف قلب و ریه ها
• تورم در پاها

در صورتی که بازگشت خون دریچه میترال شدت بیشتری داشته باشد باعث ایجاد علائم جدیدی خواهد شد. این امکان وجود دارد که علائم شدید و جدیدی به وجود بیاید.

• تنگی نفس با فشار
• تنگی نفس به هنگام خوابیدن به صورت صاف
• خستگی
• کاهش توانایی در ورزش کردن
• احساس کردن ضربان قلب خود به صورت ناخوشایند
• تپش قلب
• تورم در قسمت هایی مانند پاها، شکم و رگ های گردن
• درد قفسه سینه که البته این مورد کمتر شایع است.

در صورتی که برگشت خون از دریچه میترال مزمن یا حاد باشد باید به صورت اورژانسی درمان شود. از علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تنگی نفس شدید
• ضربان قلب غیرطبیعی زمانی که قلب قادر به پمپاژ صحیح خون نباشد.
• روشن و سفید شدن پوست
• از بین رفتن هوش یا تنفس سریع

علائم نارسایی میترال

• خستگی زودرس و نامعلوم که به علت کاهش برون ده موثر قلبی اتفاق میفتد.
• تنگی نفس در حین انجام فعالیت های بدنی که به علت افزایش کافی برون ده قلبی رخ می دهد.
• تپش قلب یا نامنظم و غیرطبیعی بودن ضربان قلب بعلت نارسایی قلبی یا آریتمی
• ادم ریه یا تنگی نفس هم به هنگام فعالیت و هم در حین استراحت به علت جمع شدن مایع در ریه ها و افزایش فشار خون در رریه ها ایجاد می شود.
• ادم محیطی که با پیشرفت نارسایی در سمت راست قلب و تجمع مایع در بافت های بدن می تواند منجر به ادم مچ پا شود.

تشخیص نارسایی میترال

اکوکاردیوگرافی یا بزرگ شدن دهلیز چپ، بطن چپ را نیز پرکار نشان می دهد. اکوکاردیوگرافی داپلر می تواند به تشخیص و ارزیابی شدت نارسایی میترال کمک کند.

مشکلات نارسایی دریچه میترال قلب

بر اثر حجم بیشتر خون که از قلب نشت می کند، دهلیز چپ عموما بزرگتر خواهد شد. دهلیز بزرگ با حرکات غیر منظم و سریعی همراه می شود که به آن فیبریلاسیون دهلیزی گفته می شود. این کار می تواند توانایی قلب را در پمپاژ خون به صورت بهینه تضعیف کند. وقتی که فرد دچار فیبریلاسیون دهلیزی شود، خون به خوبی در بدن پمپاژ نمش ود و در نتیجه ریسک ایجاد لخته و سکته افزایش خواهد یافت.
از مشکلات دیگر بازگشت خن دریچه میترال می توان به فشار خون ریوی اشاره کرد. برای درمان این مشکل خون دریچه میترال خفیف از داروهای ضد انعقاد استفاده می شود. عموما به جراحی برای ترمیم یا تعویض دریچه میترال نیاز است.

درمان بازگشت خون دریچه میترال قلب

درمان بازگشت دریچه میترال به علت ایجاد آن وابسته است. میزان شدت مشکل دریچه میترال در انتخاب نوع پروسه درمانی اهمیت دارد. همچنین سلامت کلی بدن نیز از مواردی است که پزشک باید به آن توجه کند. از مشکلات بازگشت خون دریچه میترال می توان به ریسک بروز مشکل در ریتم کارکرد قلب (فیبریلاسیون دهلیزی) اشاره کرد. در صورتی که بازگشت خون دریچه میترال شما خفیف تا معمولی باشد ممکن است به درمان نیازی نباشد، و فقط تحت نظر پزشک قرار بگیرید. با پیشرفت نارسایی دریچه میترال در صورتی که بیمار علامت دار شود ممکن است پزشک دارو تجویز کند تا درد در قفسه سینه و آریتمی ناشی از نارسایی دریچه میترال بهبود یابد.

داروهای نارسایی دریچه میترال قلب

انجام آزمایش اکوکاردیوگرام به صورت منظم به افرادی که بازشگت خون دریچه میترال آنها از خفیف تا معمولی است، توصیه می شود. همچنین ممکن است داروهای خاص را برای بیمار تجویز کند که این داروها شامل موارد زیر است :

• داروهای ضدانعقاد خون برای جلوگیری از لخته شدن خون
• قرص های آب برای کاهش تورم و بهبود علائم
• در صورت بروز فیبریلاسیون دهلیزی تجویز دارو برای کاهش ضربان قلب
• تجویز مهارکننده های آنزیم آنژیوتانسین و بتابلاکرها برای کاهش فعالیت قلب زمانی که قلب بیمار قادر به پمپاژ خون نیست.
• تجویز دیورتیک ها برای احتقان ریوی

گاهی درمان نارسایی قلب شامل دیورتیک و دیگوکسین و کاهش پس بار با مهارکننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، هیدرالازین می تواند شدت پس زدن خون را کاهش و برون ده قلبی رو به جلو را افزایش دهد و باعث بهبود در علائم فرد شود. در صورت فیبریلاسیون دلیزی باید از داروهای ضد انعقاد و دیژیتال ها نیز استفاده کرد.

جراحی نشت دریچه میترال

در صورت شدید یا حاد بودن نشت دریچه میترال جراحی پیشنهاد می شود.  این امکان وجود دارد که جراح بتواند دریچه میترال را ترمیم کند. گاهی نیز به تعویض دریچه میترال نیاز است. در این حالت پزشک از دریچه ای که بافت قلب خوک، گاو یا انسان ساخته شده است استفاده می کند. گزینه دیگر استفاده از دریچه های مکانیکی مصنوعی می باشد.
در نهایت بهترین درمان توسط پزشک صورت می گیرد. ممکن است با یک جراحی باز و ترمیم دریچه قلب که کم تهاجمی تر است مشکل شما حل شود.
در صورتی که فرد مشکل فیبریلاسیون دهلیزی داشته باشد ممکن است جراح از پروسه درمانی Maze استفاده نماید. این روش نوعی جراحی قلب است که از یک گیره خاص برای کاهش میزان بازگشت خون دریچه میترال استفاده می شود. به این صرت که دیگر نیازی به عمل جراحی نیست و یا انجام عمل جراحی به تاخیر میفتد.
بازگشت خون ازدریچه میترال معمولی یا شدید می تواند در بارداری مشکلاتی را ایجاد نماید. بانوان گاهی باید قبل از باردار شدن عمل جراحی دریچه را انجام دهند.

زندگی با مشکل برگشت مجدد خون دریچه میترال

افرادی که با این مشکل مواجه هستند باید به صورت منظم به پزشک برای چکاپ مراجعه کنند و تحت نظر قرار بگیرند. و در صورت تغییر علائم یا افزایش آن باید سریعا به پزشک مراجعه کنند.
به هنگام ورزش کردن اگر علائم شما شدید شد با پزشک خود درباره اینکه چه فعالیت هایی باید انجام دهید باید با پزشک خود مشورت کنید. در صورتی که برگشت خون شما ب صورت تصاعدی باشد این امکان وجود دارد پزشک شما را از انجام ورزش های رقابتی منع کند.
فراموش نکنید که سوابق بیماری های خود را باید در اختیار پزشک معالج خود قرار دهید. بدون مشورت با پزشک داروهای خود را کم، زیاد یا قطع نکنید.
شما نمی توانید جلو پیشرفت احتمالی نارسایی دریچه میترال را بگیرید ولی می توانید جلوی عوارض آن مانند عفونت باکتریایی دریچه را بگیرید، این کار نیز با در جریان قرار دادن جراح و دندانپزشک قبل از انجام عمل جراحی میسر است.  در صورتی که نیاز دارید به دندانپزشک مراجعه کنید که باعث خونریزی لثه می شود. ( جرم گیری زیر لثه، کشیدن دندان، عصب کشی و جراحی های لثه) قبل از برداشتن لوزه، کیسه صفرا، پرستات، جراحی هایسیستم ادراری و رحمی باید به پزشک خود اطلاع دهید که دچار نارسایی دریچه میترال هستید. زیرا به مصرف آنتی بیوتیک ها قبل از جراحی نیاز پیدا خواهید کرد تا احتمال عفونت دریچه آندوکاریت را کم کنید.

روش های درمان پزشک برای دریچه میترال قلب

• داشتن رژیم غذایی سالم و کم نمک برای قلب که این امر به کاهش فشار خون و فشار بر روی قلب کمک می کند.
• مصرف دارو برای کاهش فشار خون
• مصرف دارو برای کاهش خطر ابتلا به آریتمی
• کاهش مصرف کافئین و الکل برای کاهش خطر ابتلا به آریتمی

عوارض جانبی نشت خون از دریچه متیرال

در صورت خفیف بودن نشت خون مشکل خاصی فرد را تهدید نخواهد کرد. در صورت شدید بودن بازگشت خون از دریچه میترال فرد با عوارض جانبی زیر مواجه خواهد شد:

• مشکلات ریتم قلب
• آریتمی می تواند یک مشکل بالقوه نارسایی قلب باشد.
• آسیب یا نارسایی کلیوی
• نارسایی قلبی می تواند منجر به کاهش جریان خون به سمت کلیه ها شود، که اگر درمان نشود می تواند در نهایت منجر به نارسایی کلیوی شود. آسیب کلیوی ناشی از مشکلات قلبی می تواند برای درمان به دیالیز نیاز داشته باشد.
• نارسایی قلبی

زمانی که قلب شما قادر نباشد خون کافی را برای نیازهای بدن شما پمپاژ کند شما با نارسایی قلبی مواجه خواهید شد. برگشت خون از دریچه میترال در نوع شدید می تواند باعث افزایش فشار بر روی قلب شود زیرا بخشی از خون پمپاژ شده به عقب باز میگردد. در این حالت بطن چپ بزرگنر شده و در صورت عدم درمان این قسمت از قلب ضعیف خواهد شد. و نتیجه آن افزایش فشار بر روی ریه ها و تجمع و انباشته شدن مایعات در آن خواهد شد. این امر باعث می شود که فشار بر روی سمت راست قلب افزایش یابد.

• فیبریلاسیون دهلیزی

کشیده و بزرگ شدن دهلیز چپ قلب می تواند باعث ایجاد بی نظمی در ریتم قلب شود که در این حالت اتاقک های بالای قلب به صورت غیر منظم و سریع می تپند. فیبریلاسیون دهلیزی باعث ایجاد لخته خون شده و احتمال جدا شدن آن از دیواره رگ های خونی و رفتن به سمت سایر نقاط بدن وجود خواهد داشت. این حالت باعث بروز سکته خواهد شد.

• فشار بالای ریوی

در صورتی که مشکل دریچه میترال شما طولانی مدت باشد و به خوبی درمان نشود، این امکان وجود دارد که با مشکل فشار خون بالا مواجه شوید که این امر باعث می شود که رگ های ناحیه ریه شما تحت تاثیر قرار بگیرند یا دچار فشار خون بالای ریوی شوند. بازگشت خون در دریچه میترال فشار بر روی دهلیز چپ را بیشتر کرده و باعث بروز نارسایی قلبی در قسمت راست قلب می شود.

تشخیص نارسایی دریچه میترال

ابتدا پزشک قلب را با گوشی پزشکی معاینه می کند تا ببیند که صداهای اضافی ای خواهد شنید یا خیر. برای تشخیص بهتر صداهای اضافی نیاز به تست های دیگر است.

ECG نوار قلب : نوار قلب با فعالیت های الکتریکی تصویری از هر ضربان به شما خواهد داد. استفاده از نوار قلب میتواند اختلالات ریتم با اختلالات عروق کرونر یا علت های دیگر بروزنارسایی میترال را تشخیص داد.

عکس از قفسه سینه CXR : در این عکس قفسه سینه، بزرگی حفره های قلب، عروق قلبی و تجمع مایع در ریه قابل تشخیص خواهد بود.

اکوکاردیوگرافی : اکوکاردیوگرافی با استفاده از اشعه اولتراسوند که شبیه به اشعه سونوگرافی است سایز حفره های قلب، حرکت باز یا بسته شدن دریچه ها و حرکت دیواره های قلب مشخص خواهد شد. با این روش میزان برون دهی قلبی (میزان خونی مه قلب به کل بدن پمپاژ می کند) اندازه گیری می شود. در بیشتر موارد اکو از ری قفسه سینه انجام می شود. به صورتی که ژل مخصوص بر روی قفسه سینه شما میریزد و پروب اکو را روی قفسه سینه به آرامی فشار خواهد داد.
در برخی از موارد نیز برای دقت بیشتر از اکو مری استفاده می شود که همان روش است به جای اینکه از روی قفسه سینه انجام شود بعد از بیهوشی موقتی از طریق دهان وارد مری شما می شود و از نمای نزدیکتری به قلب نگاه کرده و اندازه گیری ها را انجام می دهد.

دوره نقاهت بعد از عمل

عموما بیماران بعد از ۵ الی ۶ روز می توانند از بیمارستان مرخص شوند. برگشت به کار در اکثر بیماران بعد از دوماه می باشد.
اولین مراجعه به جراح حدود یک هفته بعد از جراحی است. یک تا دو هفته بعد از مراجعه به جراح نیز باید به متخصص داخلی قلب مراجعه کنید تا اکوکاردیوگرافی انجام شود.

شیوه زندگی بیماران

• افرادی که دچار نارسایی دریچه میترال هستند باید از نوشیدن چای پررنگ، نوشابه سیاه، سس تند و هیجان و اضطراب بپرهیزند.
• فعال باشید. از پزشک خود بپرسید که چه سطح و چه نوع ورزشی برای شما امن است. ممکن است لازم باشد از فعالیت شدید اجتناب کنید.
•  وزن مناسب خود را حفظ کنید یا اگر نیاز بود وزن کم کنید.
• ترک سیگار و دور شدن از دود دست دوم (در نزدیکی کسی که سیگار می کشد باشید).
•  رژیم غذایی سالم برای قلب را دنبال کنید و مصرف سدیم را محدود کنید.