آشنایی با انواع زخم های عفونی و درمان آن ها
درباره زخم های عفونی چه می دانید؟
سالانه افراد زیادی به دلیل اتفاقات یا بیماری های مختلف دچار زخم های عفونی می شوند که معمولا قابل درمان است. مگر در مواقع خاص که میزان عفونت آنقدر زیاد می شود که سایر اندام های بدن را نیز درگیر می کند.
زخم ها انواع مختلفی دارند که اکثریت افراد با نوع عفونی آن آشنایی دارند. این نوع زخم ها باید توسط پزشک و به وسیله داروهای آنتی بیوتیک درمان شوند که مشکلات جدی را برای شما ایجاد نکنند. مواقعی پیش می آید که زخم شما در منزل درمان می شود و خطری برای شما نخواهد داشت.
اگر با درمان خانگی زخم عفونی خوب نمی شوند و ممکن است عفونت آن بیشتر یا زخم شما بدتر شود. به همین دلیل پیشنهاد می شود که هنگام ایجاد زخم های عفونی حتما به پزشک مراجعه کنید. کلینیک زخم مانیکان با کادر درمانی مجرب تحت سرپرستی دکتر شهرام اعظمی، در زمینه درمان انواع زخم عفونی میتواند یاری گر شما باشند.
زخم های عفونی چگونه به وجود می آیند؟
هنگامی که زخمی روی بدن شما ایجاد می شود، در صورتی که میکروب ها به داخل آن نفوذ کنند و شما نیز مراقب زخم خود نباشید، زخم های عفونی ایجاد می شوند. همانطور که می دانید پوست بدن یک لایه محافظ بسیار قوی در مقابل ورود میکروب ها به داخل بدن خواهد بود.
بنابراین وقتی زخمی روی پوست ایجاد می شود، بدن یکی از مهم ترین سیستم های دفاعی خود را از دست می دهد. باکتری ها و میکروب ها در اثر آلودگی یا عوامل مختلف از طریق زخم های ایجاد شده راهی به درون بدن شما پیدا می کنند.
این میکروب ها در صورتی که از بین نروند، باعث ایجاد عفونت خواهند شد. در اثر ایجاد عفونت بدن شما باید در مقابل آن رفتار ایمنی از خود بروز دهد؛ از این رو نشانه هایی مانند تورم، قرمزی یا درد را برای زخم خود خواهید دید.
در مواقع شدید تر ممکن است حالت تهوع یا تب نیز برای شما ایجاد شود. عفونت های معمولی و خفیف با درمان های خانگی جواب می دهد، اما در صورتی که عفونت شما شدید باشد، حتما باید به وسیله راه های پزشکی و مراجعه به پزشک آن را درمان کنید.
باکتریها، قارچها و ویروسها میتوانند سبب عفونت پوست و ایجاد زخم شوند. باکتریها را میتوان بر اساس محیطی که در آن رشد میکنند به چند دسته تقسیم کرد:
باکتریهایی که در هوا رشد میکنند (هوازی)،
آنهایی که در محیطهای با اکسیژن کم رشد میکنند ( باکتریهای میکروآئروفیل)
آنهایی که بدون اکسیژن رشد میکنند (باکتریهای بی هوازی)
باکتری های میکروآروفیل و بی هوازی ممکن است در زخم ها و آبسه های عمیق تر یافت شوند.
عفونتهای سطحی پوست
عفونتهای سطحی عمدتاً در لایههای بیرونی پوست رخ میدهند، اما ممکن است عمیقتر شده و به لایههای زیرین پوست گسترش یابند. این عفونتها عمدتاً توسط میکروارگانیسمهای هوازی ایجاد می شوند، اما زخم های عمیق تر نیز ممکن است توسط باکتریهای بی هوازی آلوده شوند.
عفونتهای باکتریایی معمولاً توسط باکتریهای نرمال فلورا مانند گونههای استافیلوکوک (Staph) و استرپتوکوک (Strep) ایجاد میشوند. آنها همچنین ممکن است توسط باکتری های مستعمره کننده و باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک، مانند MRSA (استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی سیلین) ایجاد شوند. عفونت زخم آب شور ممکن است به دلیل گونه های ویبریو یا آئروموناس موجود در آب باشد. عفونت های مرتبط با استخر ممکن است توسط سودوموناس آئروژینوزا ایجاد شود. وقتی زخمها عمیقتر هستند، عوامل بیماریزای احتمالی شامل باکتریهای بیهوازی مانند گونههای باکتریوئید و کلستریدیوم میشوند.
عفونتهای باکتریایی پوستی رایج عبارتند از:
فولیکولیت، فورونکل و کاربونکل
ایمپتیگو – ضایعات و وزیکول های پوستی
زخمهای فشاری (زخمهای بستر) و زخمهای اولسر – اینها ممکن است در بیمارانی که به مدت طولانی بیحرکت بودهاند، مانند بیمارانی که در مراکز مراقبتی بستری طولانیمدت داشتهاند، دیده شوند. این نوع زخم ها ممکن است حاوی انواع مختلفی از باکتری ها باشند و کشت آنها اطلاعات مفیدی در مورد نحوه درمان بیمار ارائه نخواهد داد.
سلولیت – عفونتی که اغلب ناحیه زیرین پوست و بافت همبند پوست را درگیر کرده و باعث قرمزی، گرما و تورم میشود.
فاشئیت نکروزان – نوعی عفونت جدی اما غیر معمول که می تواند به سرعت گسترش یابد و پوست، چربی، بافت عضلانی و فاسیا – یعنی لایه بافتی که گروه های عضلانی را می پوشاند – دچار آسیب کرده و از بین ببرد. این نوع عفونت اغلب شامل استرپتوکوک های گروه آ است.
سایر عفونت های پوستی رایج مانند کرم حلقوی و پای ورزشکاری (نوعی بیماری قارچی که در پا دیده میشود) توسط باکتری ها ایجاد نمی شوند، بلکه قارچ ها ایجادکنندهی آنها هستند. قارچ ها را می توان روی خارها، تراشههای چوب و پوششهای گیاهی مرده یافت و می توانند منجر به عفونت زخم عمیق شوند که برای تشخیص و شناسایی نیاز به کشت های ویژه دارد. عفونتهای مخمری ناشی از گونههای کاندیدا ممکن است در دهان (برفک) یا سایر نواحی مرطوب پوست ایجاد شوند.
انواع زگیل ها مانند زگیل معمولی و زگیل کف پا به دلیل ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد میشوند.
تروما
تروما شامل دسته وسیعی از صدمات ناشی از وارد شدن نیرو و فشار فیزیکی است. تروما شامل انواع صدمات و آسیبها، از سوختگی گرفته تا جراحات ناشی از تصادفات وسایل نقلیه، جراحات له شدگی، بریدگی ناشی از چاقو و سایر ابزارآلات تیز، و جراحات ناشی از گلوله است. نوع عفونتهایی که قربانیان تروما بدانها مبتلا میشوند، در درجه اول به محیطی که آسیب در آن رخ داده است، وسعت آسیب، میکروارگانیسمهای موجود در پوست فرد آسیبدیده، میکروارگانیسمهایی که فرد در طول بهبود زخم در معرض آنها قرار میگیرد و سلامت عمومی و وضعیت ایمنی بدن وی بستگی دارد.
زخم هایی که از ابتدای تشکیل دارای آلودگی هستند، مانند آلودگیهایی که ممکن است در طی یک تصادف با وسیله نقلیه ایجاد شده یا بافت آسیب دیده گسترده ای را شامل شود – مانند سوختگی شدید – در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند. وجود بیش از یک میکروارگانیسم هوازی و/یا بی هوازی در زخم های عمیق و آلوده نیز غیر معمول نیست.
یک زخم حاوی سوراخ شدگی عمیق می تواند به باکتری های بی هوازی مانند کلستریدیوم تتانی (عامل کزاز) امکان رشد دهد. از آنجایی که اکثر مردم بریتانیا در برابر کزاز واکسینه شده اند، عفونت باکتری های بی هوازی بسیار نادر است. واکسیناسیون کزاز باید هر ۱۰ سال یکبار تمدید شود و دوز بوستر آن تزریق گردد. واکسیناسیون مجدد اغلب در اورژانس انجام می شود، جایی که بیماران پس از ایجاد یک زخم عمیق که ممکن است نیاز به بخیه داشته باشد، تحت درمان قرار می گیرند.
انواع زخم های عفونی را بشناسید
زخم های عفونی به دلایل مختلف ایجاد می شود و انواع متفاوتی دارد. در این بخش قرار است که چند نمونه از زخم های عفونی و درمان آن ها را به شما معرفی کنیم.
عفونت ناشی از گزیدگی حیوانات
هنگامی که جایی از بدن شما توسط حیواناتی مانند سگ گاز گرفته می شود، میکروب ها یا ویروس های درون بزاق آن به شما منتقل می شود. در این صورت باید حتما به بیمارستان مراجعه کنید و آمپول هاری به شما تزریق شود.
بزاق حیوانات به دلیل در تماس بودن با همه مکان های مختلف ممکن است که آلودگی و ویروس های زیادی را به همراه داشته باشد. به همین دلیل در مواقع گزیدگی تاکید می شود که سریعا به بیمارستان مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.
در صورتی که ویروس ها به بدن شما منتقل شده باشد و برای درمان آن اقدامی انجام ندهید، جان شما به خطر می افتد. در مواقعی این ویروس ها آنقدر خطرناک هستند که اگر دیر به بیمارستان مراجعه کنید، خطر مرگ، شما را تهدید خواهد کرد.
عفونت زخم بعد از جراحی
در بعضی از مواقع پیش می آید که به دلیل باز بودن زخم های جراحی و تماس آن با دست یا حتی همان محیط بیمارستان که آلوده است، میکروب به بدن شما وارد می شود. در این صورت امکان دارد که عفونت های شدیدی برای شما اتفاق بیفتد و زخم های عفونی ایجاد شود.
به همین دلیل پزشکان برای جلوگیری از ایجاد عفونت یا درمان آن پس از جراحی برایتان داروهای آنتی بیوتیک تجویز خواهند کرد. این داروها با از بین بردن میکروب های موجود در بدن و اطراف زخم ها از ایجاد عفونت جلوگیری خواهد کرد.
همچنین شما نیز باید تا بهبودی کامل از زخم خود به خوبی مراقبت کنید و طبق دستورات پزشک هرروز آن را ضدعفونی نمایید. تمیز کردن زخم ها نیز از ایجاد آلودگی و ورود میکروب ها به داخل بدن جلوگیری می کند.
سوختگی عامل ایجاد عفونت
در اکثر مواقع افرادی که دچار سوختگی های شدید می شوند، زخم های ایجاد شده آنقدر عمیق است که عفونت هایی در آن ایجاد می شود؛ از این رو پزشکان در مواقعی که زخم های ناشی از سوختگی را درمان می کنند تمام تلاش خود را انجام می دهند که مانع بروز عفونت شوند.
در بسیاری از مواقع افراد به دلیل عفونت های شدید ناشی از زخم های سوختگی جان خود را از دست می دهند. در شرایطی که سوختگی شدید باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید و تحت نظر باشید که زخم های شما به صورت مرتب با ضدعفونی کننده های مخصوص تمیز و استریل شود.
در غیر این صورت ممکن است که میزان سوختگی و عفونت های ایجادشده به حدی شدید باشد که مشکلات جدی را برایتان ایجاد کند. از سوختگی های جزئی نیز غافل نشوید و مدام سطح زخم را به وسیله پماد های مخصوص تمیز کنید.
زخم عفونی ناشی از دیابت
گاهی به دلیل برخی از بیماری های زمینه ای مانند دیابت زخم های عفونی در بدن ایجاد می شود. هنگامی که دارای اینگونه بیماری های زمینه ای هستید، بهتر است هرچه زودتر به کنترل یا درمان آن فکر کنید. شاید مانند دیابت درمان قطعی برای آن وجود نداشته باشد.
به هر حال با مراجعه به پزشک قادر هستید بیماری خود را کنترل کنید و مانع بروز زخم های عفونی شوید. زخم های ناشی از دیابت در بعضی مواقع آنقدر شدید و عفونی هستند که پزشک مجبور به قطع عضو می شود.
قطع عضو در صورت ایجاد عفونت مانع پیشرفت آن به بخش های دیگر می شود. با این حال در صورتی که به موقع برای کنترل بیماری خود اقدام نکنید، خطر مرگ نیز شما را تهدید خواهد کرد.
سخن آخر
زخم های عفونی در صورتی که درمان نشود، برای شما بسیار خطرناک خواهد بود و امکان انتقال عفونت به بخش های دیگر بدن نیز وجود دارد. زخم های سطحی نیز در صورتی که در برابر آلودگی قرار بگیرد، امکان ایجاد عفونت وجود خواهد داشت.
توجه داشته باشید حتما زخم های خود را مرتب تمیز کنید. همچنین استفاده از پمادهای ضد میکروبی و ضدعفونیکننده باعث تمیز یا استریل شدن زخم های شما می شود. هرچه بیشتر از زخم های خود مراقبت کنید، آن ها زودتر درمان خواهند شد.
بهترین کار این است که در هنگام ایجاد زخم حتما به پزشک مراجعه کنید و داروهای تجویزشده را به موقع یا سر وقت مصرف نمایید. تمام این مراقبت ها به بهبودی زخم و جلوگیری از ایجاد عفونت کمک خواهد کرد.
قابل ذکر است که در تمامی موارد ذکر شده باید به این نکته توجه داشت که بیمار توسط درمانگر بررسی کامل از نظر خونرسانی و وجود عفونت عمقی شده باشد و به تشخیص و راهنمایی وی از سایر روش های درمانی تکمیلی استفاده شود.
تیم تخصصی مجتمع افق اشنویه